Motosikletlerde Fren ve Durma Mesafesi

[aidikurt]

Merhabalar

Tehlikeyi sezdikten sonra tam frenleme yaparak motorun durmasına kadar geçen süreyi ve yolu merak ettim ve biraz araştırma yaptım. Sonuçları sizinle paylaşmak istiyorum.

Motorun tam durmasına kadar geçen sürede neler yapıyoruz, neler oluyor?

1. Tehlikeyi gördükten sonra fren yapmaya karar veriyoruz. (Sürücü tepki süresi)
2. Ayak frene basmaya ya da el frenini sıkmaya başlıyoruz. (Frene basma süresi)
3. Frene basınç uyguladığımız için fren sistemindeki hidroliğin basıncı artmaya ve balatalar sıkmaya başlıyor. (Fren tepki süresi)
4. Balataların diske ya da kampanaya yaptığı basıncın etkisiyle tekerleklerin dönme hızı yavaşlıyor. (Bloklama süresi)
5. Fren sistemindeki basıncın artması nedeniyle bloklama başlıyor ve tekerleklerin artık dönmüyor ve araç bir süre sonra tam duruyor. (Fren süresi)

Bu beş aşamadan sonra durma sağlandığı için bunların toplam süresi DURMA SÜRESİ olarak adlandırılıyor.

Fren ve durma süresinin hesaplanmasında kullanılan önemli değişkenlerden birisi de aracın ve yok koşullarına göre değişen tutunma katsayısı. Bunu şöyle anlayabiliriz: Aracı düz bir zeminde belirli bir hıza eriştikten sonra rölantide gitmeye bıraksak rüzgar, aracın ağırlığı, yükü, lastiklerinin durumu vb. nedenlerle bir süre sonra tamamen duracaktır. Bu katsayı buzlu yeminde 1 m/s² kabul edilirken ABS'li bir otomobilde 7,5 olduğu varsayılıyor.

Motosikletlerde ise şöyle:

Sadece arka fren kullanıldığında: 4,0
Sadece el freni kullanıldığında: 6,5
Her iki frenle optimal frenlemede:10,0

Hesaplamada kullanılan diğer değerleri ise şöyle:

1. Sürücü tepki süresi 0,35 s
2. Frene basma süresi 0,20 s
3. Fren tepki süresi 0,05 s
4. Bloklama süresi 0,22 s

Bloklama süresi motosikletin teknik özelliklerine göre 0,2 ile 0,4 s arasında değişebiliyor.

Bu değişkenlerle yaptığım hesaplardan bazı örnekler vermek istiyorum. Ani durumlarda Sadece arka freni kullandığınızı varsayarsak.

Hız: 10 km/s
Fren mesafesi 0,68 m
Durma mesafesi 2,86 m

Hız: 50 km/s
Fren mesafesi 22,61 m
Durma mesafesi 33,90 m

Hız: 100 km/h
Fren mesafesi 93,42 m
Durma mesafesi 116,10 m

El ve arka freni birlikte kullanarak ideal bir frenleme gerçekleştirdiğinizi düşündüğümüzde bu rakamlar şöyle oluyor.

Hız: 10 km/s
Fren mesafesi 0,14 m
Durma mesafesi 2,18 m

Hız: 50 km/s
Fren mesafesi 8,18 m
Durma mesafesi 19,32 m

Hız: 100 km/h
Fren mesafesi 35,59 m
Durma mesafesi 58,12 m

Bu değerler otomobillerle karşılaştırıldığında şöyle söylenebilir.
-- Sadece arka frenleri kullandığınızda otomobile göre durma mesafeniz iki katına çıkar
-- Sadece ön frenlerle yaklaşık olarak otomobille aynı mesafede durursunuz. (Tabi ki bu kuramsal bir yaklaşım, kimse herhalde yüksek hızlarda sadece ön frenle durmayı düşünmüyordur)
-- El ve arka frenleri ideal olarak kullanmayı öğrendiğinizde ise otomobillerden yaklaşık %25 daha kısa mesafede durabilirsiniz.

Bu değerler ideal zemin ve yol koşulları için verilmiştir. Islak zeminlerde, buzlu ve karlı yollarda, yük ya da artçı ile durma mesafesinin arttığı da unutulmamalı...

Frenleriniz her daim keskin olsun!

[RızaHoşgör]

saolasın adminim alperim.biraz daha bilgilendik

[sancezz]

evet admınım cok guzel bır topık ama bu lastık genıslıklerıne gore degısebılır sanırım ben regalımde daha kısa mesafede dururken eskı motorumda bu mesafe daha cok gıbı gelıyo acaba banamı ole gelıyo bırınız benı aydınlatsın :oops:

[cuneyt]

Adminim alperim, açılıp saçılmışın bugün :) Paylaşımlar için teşekkürler...


evet admınım cok guzel bır topık ama bu lastık genıslıklerıne gore degısebılır sanırım ben regalımde daha kısa mesafede dururken eskı motorumda bu mesafe daha cok gıbı gelıyo acaba banamı ole gelıyo bırınız benı aydınlatsın :oops:

Lastik genişlikleri tabii ki önemli bir unsur. Frenleme lastiklerin yola tutunma yüzeyi genişledikçe daha kısa sürede olur. Çünkü frene bastığınızda oluşan kuvvet lastiği dönmeme yönünde sıkıştırır. Lastik bu kuvveti yola ne kadar geniş bir sürtünme alanı üzerinden aktarırsa sürtünme katsayısı artar ve dolayısıyla frenleme daha etkili olur.

Umarım karışık olmamıştır;)

[MEHMETONUR]

Ellerine sağlık.İleri sürüş teknikleriyle bu mesafelerin çok daha kısaldığını duymuştum ama kesin bir bilgim yok.

[gecee]

sağol adminim güzel bilgiler eline sağlık ....

[emrahss]

Ellerine sağlık.İleri sürüş teknikleriyle bu mesafelerin çok daha kısaldığını duymuştum ama kesin bir bilgim yok.

İleri sürüş tekniğinde de aslında çok fazla bir fark yok. Frenajla aynı anda debriyajı sıkarsan durma mesafesi artar, frenaja başladıktan sonra debriyaja basarsan daha kısa mesafede durursun, bunu öğretiyorlar. Bir de virajda fren ihtiyacı olduğunda önce motoru dikleştirme gereğini. Fazlasını bilen varsa söylesin, paylaşım artsın.

[xerline]

Araclara gore optimal fren kullanımıyla %25 daha kısa mesafede durma kısmı genel olarak dogru olabilir.
Ama yeni nesil araçlarda oyle frenaj sisitemleri var ki aklınız durur.İşin aslı ben inanmıyorum %25 değil ondan önce durabileceğime cipler bide kaplıyor önünüde göremiyorsun hadi duruma gore reflex vereyim desen tabi bunda benim acemiliğiminde payı var. Valla 2 araba boyu takip mesafesi koyuyorum, bir iki korna dısında rahat gidiyorum.

[Aksu]

Ben frenleri hep aynı anda kullanıyorum, normal hızda giderken trafik ışığı ani olarak yandı geçme şansıda kalmadı vites küçülterek frenlere takviye yapıyorum. Alperin yazdıklarından örneğin acil durumlarda herikisine de aynı anda yüklenince otomobilden daha kısa mesafede duruyor. El ve ayak ile, tekerleklerin kilitlenmemesi için ayarlı sıkabiliyorsun ama otomobilde genel olarak arka yüklü değilse ön frenler tutacağından sert frenlerde ön tekerler kilitliyor ve fren mesafesi uzayıp gidiyor.
Bu işlemler kişilerin motorlarına alışmalarına bağlı orantılıdır. Vitesi de freni de gaz açıp kapamayı da o kadar seri ve sessiz yapmalıyız ki vites değişirken bile hissetmemek lazım. Dolayısıyla bu serilik acil durumlarda aynı anda her iki frene basmakla beraber debriyajı da sıkıp vites küçültüp tekrar debriyajı bırakıp motoru kompresöre bindirerek yavaşlamasına takviye yapmamız benim uyguladığım bir teknik. Olmaz diyenlere bir araya geldiğimizde uygulamalı olarak yarım saniye bile almadan bu işlemi yaptığımı gösterebilir ve de öğretebilirim.

[emrahss]

Dediklerine katılıyorum Mehmet Abi, yalnız motorda kompresyon yapmanın sakıncalı olduğu söyleniyor, bence de doğru bir yaklasım. Arka tekerleğin kilitlenmesine yol açtığından kaydırabiliyor, ya da en azından benim gibi acemilerin pek denememesi gerekiyor trafikte.

[Aksu]

Emrah dediğin doğru da benim dediğim bizim motorlar için. RR lerin devri düşük olduğundan 4 den 3 e çakmakla birşey olmaz ama 80-100 beygir 4 silindir en az 600 lük bir makina ile 8-10 bin devirde iken frenle beraber bir alt vitese çakarsan bırak kilitlemeyi seni de üzerinden atar. Konu neydi ön arka frenleri sıktığında aynı anda da seri bir şekilde vitesi küçültüp motoru kompresyona bindirmek ve sonucunda daha çabuk yavaşlamak.