malikocas
02.Aralık.2007, 17:58
KIŞ LASTİĞİ
VE
SIKÇA SORULAN SORULAR
ALPAY LÖK
MAK.Y.MÜH
6 KASIM 2006
kışlastiği.com
www.kislastigi.com
www.wintertyreturkey.com
SORU: BİR LASTİĞİN KIŞ LASTİĞİ OLUP OLMADIĞI NASIL ANLAŞILIR?
Kış lastiği ile ilgili RMA (Rubber Manufacturers Association) ve ASTM
şartlarını sağlayan lastikler yukardaki sembolü kullanabilirler.
“Bu sembolü taşıyan lastikler Kış Lastiğidir” diyebiliriz.
SORU: KIŞ LASTİĞİNİN YAZ LASTİĞİNDEN FARKI NEDİR?
Yaz lastiklerinin malzemesi 7 °C’ın altındaki sıcaklıklarda sertleştiği için
yola tutunması azalmaktadır.Kış lastiklerinin ise ,özel profillerinin yanısıra,
üretildikleri Silica esaslı malzeme daha yumuşaktır ve 7 °C’ın altındaki
soğuk hava şartlarında kuru asfalt , kar ve buzda tutunmayı artırmaktadır.
SORU: KAR LASTİĞİ NEDİR?
“Kar Lastiği“ diye adlandırılan lastik FREN özelliğinin yanında ÇEKİŞ
özelliği de artırılmış Kış Lastiği ’dir. RMA (Rubber Manufacturers
Association)’un tanımlamasına ve ASTM ’nin test metoduna göre kış
şartlarını temsil eden kaygan bir yolda yapılan çekiş kuvveti testinde
“referans lastiğin” çekiş kuvvetinden en az %10 daha fazla çekiş kuvveti
sağlayan lastikler Kış Lastiği sembolünün yanında M+S veya M S veya
M/S işaretleri taşıyabilmektedirler. Aşağıdaki sembolleri birarada taşıyan
lastiklere “ M+S Kış Lastiği “ veya “Kar Lastiği” diyebiliriz:
M+S
SORU: M+S “DÖRT MEVSİM LASTİKLERİ” KIŞ LASTİĞİ SAYILIR MI ?
“Dört Mevsim Lastiği “ olarak da bilinen M+S lastikleri ( M = Mud = Çamur
S = Snow = Kar ) ancak Kış Lastiği sembolünü taşıyorsa M+S Kış Lastiği
olarak değerlendirilebilir.
Kış lastiği sembolünü taşımayan M+S lastiklerinin kar üzerinde fren
mesafelerinin yaz lastiklerinden daha kısa , ancak kış lastiklerinden daha
uzun olduğu saptanmıştır.
“Kış Lastiği” sembolünü taşımayan M+S “Dört Mevsim Lastikleri” nin
kışın iyi bir Kış Lastiği , yazın da iyi bir Yaz Lastiği olamıyacağı mutlaka
bilinmelidir.
SORU: KAR YAĞMIYORSA KAR LASTİĞİNE NEDEN İHTİYAÇ OLSUN?
KAR YAĞINCA YAZ LASTİKLERİNE ZİNCİR TAKARIM. YANLIŞ MI?
RİSK YÖNETİMİ AÇISINDAN YANLIŞ !
Kış Lastiği Risk Yönetimi , Kar Zinciri Kriz Yönetimi dir.
Ne kadar çok Risk Yönetimi , o kadar az Kriz Yönetimi.
Kış Lastiği , kışın kar yağsın yağmasın düşük sıcaklıklarda aracın
yola tutunmasını artırmakta , aşırı buzlanma olmadığı sürece
aracın kar üzerinde gitmesine ve durmasına olanak vermektedir.
Özellikle kuru yoldan kaygan yollara (Köprü ve Viyadük üstünde buzlanma
veya siyah buz vs) ani girişlerde aracı yolda tutabilmektedir. Yani Kış
Lastiği riskleri azaltmaktadır.
Yaz Lastiği ise aynı şartlarda ve özellikle ani zemin değişikliklerinde aracı
yolda tutamamaktadır. Kış Lastiğine göre çok daha erken ve sık kar zinciri
takma ihtiyacı duymakta ,zincir takıldığında yavaş gitmek ve kuru zeminde
ise çıkarılmak zorundadır.
SORU: KIŞ LASTİĞİNİN SADECE ÇEKİŞİN OLDUĞU TEKERLEKLERE
TAKILMASI YETERLİ MİDİR ?
HAYIR !
Kış lastikleri dört tekerleğe de takılmalıdır , çünkü aracın en kısa mesafede
durması hareket edebilmesinden daha önemlidir. İyi bir fren performansı
ve kararlılık için 4 tekerlekte de Kış Lastiği şarttır.
SORU: KARAYOLLARI TRAFİK KANUNUNDA “KIŞ LASTİĞİ ”TANIMI
VAR MIDIR?
HAYIR !
Karayolları Trafik Kanunu’nda “Kış Lastiği” yer almamaktadır, ancak
30.maddede yeralan ;
“Araçların, esasları yönetmelikte belirtilen şekilde ve tarzda teknik şartlara uygun
durumda bulundurulması zorunludur”
cümlesi ilgili Yönetmelikte yeterli bilgi olmadığı için Trafik Polisi ve Trafik
Jandarmasına;
“kışın bazı kaygan yollarda kış lastiği yeterlidir,zincir istenmeyebilir ”
şeklinde yorum yapma sorumluluğu yüklemektedir.
SORU: HANGİ RESMİ VEYA ÖZEL ARAÇLAR ÖNCELİKLE KIŞ LASTİĞİ
TAKMALIDIR?
Kışın sıcaklığın 7 °C’ın altında geçtiği yerlerde Ambulans ,İtfaiye, Belediye
araçları, Polis ,Jandarma, Okul servisi, Taksi gibi görev araçlarına ve tabii
ki Şehiriçi- ve Şehirlerarası Yolcu Otobüslerine kar yağmadan , yollar buz
tutmadan , henüz kışın başında iken Kış Lastiği takılmalıdır.
SORU: KIŞ LASTİĞİ TAKILI ARAÇLARIN KAR ZİNCİRİ BULUNDURMALARI
GEREKLİ MİDİR ?
EVET ! ZORUNLUDUR !
Karayolu Trafik Kanunu ve ilgili Karayolu Trafik Yönetmeliği gereği
Karlı ve buzlu yollarda “bir takım Kar Zinciri bulundurulması” zorunludur.
Bu zorunluluk Yaz veya Kış Lastiği takmış tüm araçlar için geçerlidir.
SORU: KIŞ LASTİĞİ TAKILI BİR ARACA ZİNCİR TAKILIR MI?
TAKILIRSA HANGİ DURUMLARDA TAKILMALIDIR?
TAKILABİLİR!
1) Trafik yetkililerinin talebi durumunda,
2) Kış lastiğinin yetersiz kaldığı karlı veya buzlu yollarda özellikle
yokuş aşağı inişlerde aşağıdaki deneme yapıldığında sonuç
olumsuzsa;
- aracın hızı ve vitesi o şekilde seçilmelidir ki, gaz pedalı
bırakıldığında araç blokajsız yavaşlamalı, gaza basıldığında
patinajsız hızlanmalıdır.
3) Aracın hızının düşürülmesine karşın aşağıdaki durumlar devam
ediyorsa;
- Fren sırasında ABS’nin ,
- Gaza basıldığında ASR’nin ve
- Dönemeçlerde ESP’in kendiliğinden
çok sık devreye girmesi
sınır değerlere de çok sık ulaşıldığı anlamına gelir.
Tehlikeli durum oluşmadan araç üreticisinin tanımladığı tekerleklere kar
zinciri takılmalıdır.
SORU: ABS / ASR / ESP OLAN ARAÇLAR KIŞ LASTİĞİ TAKMALI MIDIR?
EVET !
ABS fren , ASR de çekiş güvenliğini arttıran teknik üstünlüklerdir,
ancak ABS/ASR fizik kurallarını ,yani tekerlekle yol arasındaki sürtünme
katsayısını, değiştiremez, kötü lastiklerle buzda fren mesafesini kısaltamaz.
ESP de hareket sırasında sürücünün istediği hareket çizgisinden çıkma
eğilimi gösteren aracı, sürücünün istemi dışında, frenleri tek tek kullanarak,
aracın tekrar sürücünün istediği hareket çizgisine girmesini sağlayan
kararlılığı artıran bir sistemdir. Yukarda sayılan tüm Elektronik Güvenlik ve
Çekiş Sistemlerinin başarısı ve doğru çalışabilmeleri için lastiklerin yola iyi
tutunmaları şarttır. Kışın bu araçlar da Kış Lastiği kullanmalıdır.
SORU: 4X4 ARAÇLARIN KIŞ LASTİĞİ TAKMASINA GEREK VAR MIDIR?
EVET!
Yaz lastikleriyle donatılmış dört tekerden çekişli (4x4) bir araç rahatlıkla
kalkış yapabilmekte ve kısa sürede yüksek hızlara çıkabilmektedir, fakat
fren sırasında durma mesafesi aşırı uzamaktadır yani ;
“gittiği gibi duramamaktadır”.
Bunun çok basit bir nedeni vardır :
Fren sırasında tüm araçlar dört tekerlekten fren yapmaktadır , yani araçlar
eşittir.
Yaz lastiği ile kar veya buz üzerinde araç kullanmak isteyen (özellikle 4x4)
araç sahiplerine (Kış Lastiği veya zincir takmak dışında) tavsiyemiz bundan
vazgeçmeleri , kendilerinin ve başkalarının can ve mal güvenliğini tehlikeye
sokmamalarıdır.
SORU: NEDEN DÖRT TEKERDEN ÇEKİŞLİ VE ELEKTRONİK GÜVENLİK
DONANIMLARINA SAHİP ARAÇLARIN İKİ TEKERDEN ÇEKİŞLİ
ARAÇLARA GÖRE DAHA ÇOK KIŞ LASTİĞİ İHTİYACI VARDIR?
Çünkü dört tekerden çekişli ve elektronik güvenlik donanımlarına sahip
araçlar, iki tekerden çekişli araçlara göre çok daha çabuk hızlanabilmekte ,
daha yüksek hızlara ve fiziksel sınırlara ulaşabilmekteler, ancak fren sırasında
tüm araçlar eşit durumda oldukları için “gittikleri gibi” duramamaktadırlar.
SORU: KIŞ LASTİĞİ TAKILI 4x4 ARAÇLARIN KAR ZİNCİRİ BULUNDURMALARI
GEREKLİ MİDİR ?
EVET ! ZORUNLUDUR !
Karayolu Trafik Kanunu ve ilgili Karayolu Trafik Yönetmeliği gereği
Karlı ve buzlu yollarda “bir takım Kar Zinciri bulundurulması” zorunludur.
Bu zorunluluk Yaz veya Kış Lastiği takmış , 4x4’ler dahil, tüm araçlar için
geçerlidir.
SORU: YAZ LASTİĞİ TAKILI 4X4 ABS/ASR VE ESP’Lİ BİR ARAÇ ,
KIŞ LASTİĞİ TAKILI ÖNDEN ÇEKİŞLİ VE ABS’Lİ BAŞKA BİR
ARAÇ KARLI BİR YOLDA KARŞILAŞTIRILDIĞINDA HANGİ ARAÇ
DAHA GÜVENLİDİR?
FREN AÇISINDAN KIŞ LASTİKLİ ÖNDEN ÇEKİŞLİ ARAÇ !
Kış Lastikleriyle donatılmış önden çekişli bir aracın Yaz lastikleriyle
donatılmış dört tekerden çekişli 4x4 bir araca göre daha güvenli
olduğunu herhalde pek azımız biliyordur.
Bunun çok basit bir nedeni vardır :
Fren sırasında bütün araçlar dört tekerden fren yaptıkları için eşittirler.
Yaz lastikleriyle donatılmış 4x4 bir araç “gittiği gibi duramamaktadır” yani
fren sırasında fren mesafesi aşırı uzamaktadır. Öte yandan dört tekeri de
Kış lastikleriyle donatılmış tek dingilden çekişli bir araç “gittiğinden daha
iyi” durabilmektedir.
SORU: TÜRKİYE’DE YAZ - KIŞ LASTİĞİ KARŞILAŞTIRMASI YAPILDI MI?
EVET ! Üç kez.
4 Mart 2005’de FRENTEKNİK Test Laboratuvarı ve OLTAŞ / CONTINENTAL
tarafından ABS test pisti üzerinde (k=0.2 kara yakın sürtünme katsayısı)
80 km/h hızda yapılan karşılaştırma testinde:
kış lastikleri ile 65 m
yaz lastikleri ile 80 m fren mesafesi ölçülmüştür.
25 Ocak 2006’da İETT , kışlastiği.com ve FRENTEKNİK Test Laboratuvarı
tarafından karlı zemin üzerinde İETT ’ye ait MAN belediye otobüsleriyle
50 km/h hızda yapılan karşılaştırma testinde:
kış lastikleriyle 43 m
yaz lastikleriyle 63 m fren mesafesi ölçülmüştür.
31 Mart 2006’da GOOD YEAR, kışlastiği.com , HED AKADEMİ ve
FRENTEKNİK Test Laboratuvarı işbirliği ile yapılan
OKUL SERVİSLERİ İÇİN KIŞ LASTİĞİ - YAZ LASTİĞİ KARŞILAŞTIRMASI
60 km/h hızda yapılan karşılaştırma testinde:
Yaz lastikleriyle ........................................ 67 m
Kış lastikleriyle ......................................... 38 m
Önde Yaz , arkada Kış Lastikleriyle ........ 52 m
fren mesafesi ölçülmüştür.
SORU: LASTİĞİN “YÜK SINIFI” NEDİR ?
Bir lastiğin taşıyabileceği yükü (kg) gösterir.
YÜK SINIFI (YS) TABLOSU LOAD INDEX (L I )
YS / kg YS / kg YS / kg YS / kg YS / kg YS / kg YS / kg
50 190
51 195
52 200
53 206
54 212
55 218
56 224
57 230
58 236
59 243
60 250
61 257
62 265
63 272
64 280
65 290
66 300
67 307
68 315
69 325
70 335
71 345
72 355
73 365
74 375
75 387
76 400
77 412
78 425
79 437
80 450
81 462
82 475
83 487
84 500
85 515
86 530
87 545
88 560
89 580
90 600
91 615
92 630
93 650
94 670
95 690
96 710
97 730
98 750
99 775
100 800
101 825
102 850
103 875
104 900
105 925
106 950
107 975
108 1000
109 1030
110 1060
111 1090
112 1120
113 1150
114 1180
115 1215
116 1250
117 1285
118 1320
119 1360
120 1400
Araç üreticisi çeşitli emniyet faktörlerini de gözönüne alarak ürettiği araca
takılacak lastiklerin “Yük Sınıfı” nı belirler. Bir araca sonradan Standart
Lastiğin “Yük Sınıfı” nın altında lastik takılamaz.
SORU: KIŞ LASTİKLERİNİN YOLA DAHA İYİ TUTUNMALARI İÇİN
HAVA BASINÇLARINI DÜŞÜRMEK DOĞRU MUDUR?
KESİNLİKLE YANLIŞ!
Kış ve Yaz lastiklerinin hava basınçları “kesinlikle” Lastik ve Araç üreticisinin
verdiği değerler olmalıdır. Öte yandan düşük basınç durumunda sanıldığı gibi
yola tutunma artmamakta, lastiğin yola tutunmayı artıran profilleri yetersiz
basınçtan dolayı işlevsiz kalmaktadır. Genel inanışın tersine hava basıncının
istenen değerden 0.1 - 0.2 bar daha yüksek basılmasının Kış Lastiğinin
tutunmasını artırdığı saptanmıştır.En son olarak, lastik basıncının
düşürülmesinin aracın dönemeç kararlılığını olumsuz etkilemenin yanında
“yuvarlanma direnci”ni ve dolayısıyla yakıt tüketimini de yükselttiği
unutulmamalıdır.
SORU: LASTİĞİN “HIZ SINIFI” NEDİR ?
Bir lastiğin kullanılabileceği en yüksek hızı (km/h) gösterir.
Hız sınıfı ( Speed Index – SI ) N P Q R S T U H V W Y ZR
İzin verilen hız (km/h) 140 150 160 170 180 190 200 210 240 270 300 >240
Almanya dışında Karayolları ve Otoyollar üzerinde izin verilen en yüksek hız
130km/h olmasına karşın , üretilen araçların üzerinde bu hızın çok üzerinde
hızlara izin verebilecek lastikler kullanılmaktadır. Araç üreticisi çeşitli emniyet
faktörlerini de gözönüne alarak ürettiği aracın üzerindeki lastiklerin “ Hız
Sınıfı” nı belirler.
Bir araca sonradan Standart Yaz Lastiğinin “Hız Sınıfı” nın altında ;
- Yaz Lastiği takılamaz,
- Kış Lastiği takılabilir , ancak bu durumda, kilometre göstergesine
yapıştırılacak bir çıkartma ile Sürücü uyarılmalıdır.
SORU: KIŞ LASTİĞİ TAKARKEN YAZ LASTİĞİNDEN FARKLI
(ÖLÇÜ, HIZ VE YÜK SINIFI ) BİR LASTİK TAKILABİLİR Mİ?
Araç üreticisinin önerdiği ve standart yaz lastiğinin özelliklerine sahip Kış
Lastiği takılmalıdır. Ancak üretici tarafından tavsiye verilmemişse ;
- Çapı aynı ancak genişliği daha az olan kış lastikleri kullanılabilir.
- Yük Sınıfı kesinlikle aynı olmalıdır.
- Hız sınırı daha düşük bir Kış Lastiği kullanılacaksa , Kış Lastiğinin bu
düşük hız sınırından dolayı ,sürücü kilometre göstergesine yapıştırılacak bir
çıkartma ile uyarılmalıdır.
SORU: KIŞ LASTİKLERİ NASIL SAKLANMALIDIR ?
Kış lastikleri 15 - 20 ºC sıcaklıkta karanlık , kuru ve serin bir yerde,
radyatör gibi ısı kaynaklarından en az 1m uzaklıkta ve naylon gibi bir
torbaya sarılarak depolanmalıdır.
Jantlı ve jantsız olarak depolandığında şunlara dikkat edilmelidir:
- JANTLI : Üst üste ve yatık şekilde depolanmalıdır .
- JANTSIZ : Dikine ve yanyana depolanmalı , deforme olmamaları
için lastikler peryodik olarak döndürülmelidir.
SORU: KIŞ LASTİKLERİNİN SAKLANMA ÖMRÜ NE KADARDIR ?
Beş yıldır. Bu süreyi geçen kış lastikleri işlevsel açıdan zayıflamaktadır.
SORU: KIŞ LASTİĞİ SEÇİMİNDE NELERE DİKKAT ETMELİDİR ?
2) Araç üreticisinin önerdiği ;
- Kış lastiği markası ve Tipi
- Ölçü , Yük sınıfı ve Hız Sınıfı takılmalıdır.
Bu bilgiler Kullanıcı El Kitabı veya araç üzerinde bulunmaktadır.
Aracın Yetkili Servisleri de bu konuda bilgi verebilir.
3) Araç üreticisi tarafından Kış lastiği markası ve Tipi önerisi verilmemişse,
seçilecek Kış Lastiğinin aracın üzerindeki
Standart Yaz Lastiği ile aşağıdaki özellikleri aynı olmalıdır ;
- Ölçü : Genişlik (mm) / Profil (%) X Jant çapı ( inç)
- Yük sınıfı : Load Index
- Hız sınıfı : Speed Index
3) Aşağıdaki durumlarda Standart Yaz Lastiği ile farklı özelliklere
onay verilebilir:
- Çapı aynı ancak genişliği daha az olan Kış Lastiği kullanılabilir.
- Yük Sınıfı kesinlikle aynı olmalıdır.
- Hız Sınıfı daha düşük bir Kış Lastiği kullanılacaksa sürücü,
Kış Lastiğinin bu düşük Hız Sınıfından dolayı , kilometre
göstergesine yapıştırılacak bir çıkartma ile uyarılmalıdır.
4) Seçilen Kış Lastiğinin mutlaka;
- Üzerinde “Kış Lastiği” işaretinin olması,
- Üretim Yılı ve Ayının kontrol edilmesi ,
- Garanti şartlarının öğrenilmesi,
- Aracın tüm tekerleklerine takılması gerekir. ( 4 x 4 x 4 kuralı)
5) Kış Lastiklerinin çeşitli otomobil dergileri veya kuruluşlar tarafından
yapılmış testlerdeki sonuçları , fiyatlarının yanında, aşağıdaki önem
sırasına göre gözönüne alınmalıdır:
- Kuru yolda fren
- Islak yolda fren
- Karda Fren
- Karda Çekiş
Kış Lastikleri kışın, kardan çok kuru ve ıslak zeminlerde
kullanılmaktadır . Sadece kar üzerinde iyi sonuç veren , kuru yolda
kötü sonuçlar veren “Kar Lastiği” iyi bir Kış Lastiği olamaz.
En iyi Kış Lastiği ;
- Karda Fren ve Çekiş yönünden yeterli ,
- Kışın Kuru ve ıslak zeminde yazın Yaz Lastiğine en yakın
sonuç veren lastiktir.
tablolar tam olara oturmadı sanırım bunu çözemedim ama belki birilerini işine yarar diyerek paylaşmak istedim
VE
SIKÇA SORULAN SORULAR
ALPAY LÖK
MAK.Y.MÜH
6 KASIM 2006
kışlastiği.com
www.kislastigi.com
www.wintertyreturkey.com
SORU: BİR LASTİĞİN KIŞ LASTİĞİ OLUP OLMADIĞI NASIL ANLAŞILIR?
Kış lastiği ile ilgili RMA (Rubber Manufacturers Association) ve ASTM
şartlarını sağlayan lastikler yukardaki sembolü kullanabilirler.
“Bu sembolü taşıyan lastikler Kış Lastiğidir” diyebiliriz.
SORU: KIŞ LASTİĞİNİN YAZ LASTİĞİNDEN FARKI NEDİR?
Yaz lastiklerinin malzemesi 7 °C’ın altındaki sıcaklıklarda sertleştiği için
yola tutunması azalmaktadır.Kış lastiklerinin ise ,özel profillerinin yanısıra,
üretildikleri Silica esaslı malzeme daha yumuşaktır ve 7 °C’ın altındaki
soğuk hava şartlarında kuru asfalt , kar ve buzda tutunmayı artırmaktadır.
SORU: KAR LASTİĞİ NEDİR?
“Kar Lastiği“ diye adlandırılan lastik FREN özelliğinin yanında ÇEKİŞ
özelliği de artırılmış Kış Lastiği ’dir. RMA (Rubber Manufacturers
Association)’un tanımlamasına ve ASTM ’nin test metoduna göre kış
şartlarını temsil eden kaygan bir yolda yapılan çekiş kuvveti testinde
“referans lastiğin” çekiş kuvvetinden en az %10 daha fazla çekiş kuvveti
sağlayan lastikler Kış Lastiği sembolünün yanında M+S veya M S veya
M/S işaretleri taşıyabilmektedirler. Aşağıdaki sembolleri birarada taşıyan
lastiklere “ M+S Kış Lastiği “ veya “Kar Lastiği” diyebiliriz:
M+S
SORU: M+S “DÖRT MEVSİM LASTİKLERİ” KIŞ LASTİĞİ SAYILIR MI ?
“Dört Mevsim Lastiği “ olarak da bilinen M+S lastikleri ( M = Mud = Çamur
S = Snow = Kar ) ancak Kış Lastiği sembolünü taşıyorsa M+S Kış Lastiği
olarak değerlendirilebilir.
Kış lastiği sembolünü taşımayan M+S lastiklerinin kar üzerinde fren
mesafelerinin yaz lastiklerinden daha kısa , ancak kış lastiklerinden daha
uzun olduğu saptanmıştır.
“Kış Lastiği” sembolünü taşımayan M+S “Dört Mevsim Lastikleri” nin
kışın iyi bir Kış Lastiği , yazın da iyi bir Yaz Lastiği olamıyacağı mutlaka
bilinmelidir.
SORU: KAR YAĞMIYORSA KAR LASTİĞİNE NEDEN İHTİYAÇ OLSUN?
KAR YAĞINCA YAZ LASTİKLERİNE ZİNCİR TAKARIM. YANLIŞ MI?
RİSK YÖNETİMİ AÇISINDAN YANLIŞ !
Kış Lastiği Risk Yönetimi , Kar Zinciri Kriz Yönetimi dir.
Ne kadar çok Risk Yönetimi , o kadar az Kriz Yönetimi.
Kış Lastiği , kışın kar yağsın yağmasın düşük sıcaklıklarda aracın
yola tutunmasını artırmakta , aşırı buzlanma olmadığı sürece
aracın kar üzerinde gitmesine ve durmasına olanak vermektedir.
Özellikle kuru yoldan kaygan yollara (Köprü ve Viyadük üstünde buzlanma
veya siyah buz vs) ani girişlerde aracı yolda tutabilmektedir. Yani Kış
Lastiği riskleri azaltmaktadır.
Yaz Lastiği ise aynı şartlarda ve özellikle ani zemin değişikliklerinde aracı
yolda tutamamaktadır. Kış Lastiğine göre çok daha erken ve sık kar zinciri
takma ihtiyacı duymakta ,zincir takıldığında yavaş gitmek ve kuru zeminde
ise çıkarılmak zorundadır.
SORU: KIŞ LASTİĞİNİN SADECE ÇEKİŞİN OLDUĞU TEKERLEKLERE
TAKILMASI YETERLİ MİDİR ?
HAYIR !
Kış lastikleri dört tekerleğe de takılmalıdır , çünkü aracın en kısa mesafede
durması hareket edebilmesinden daha önemlidir. İyi bir fren performansı
ve kararlılık için 4 tekerlekte de Kış Lastiği şarttır.
SORU: KARAYOLLARI TRAFİK KANUNUNDA “KIŞ LASTİĞİ ”TANIMI
VAR MIDIR?
HAYIR !
Karayolları Trafik Kanunu’nda “Kış Lastiği” yer almamaktadır, ancak
30.maddede yeralan ;
“Araçların, esasları yönetmelikte belirtilen şekilde ve tarzda teknik şartlara uygun
durumda bulundurulması zorunludur”
cümlesi ilgili Yönetmelikte yeterli bilgi olmadığı için Trafik Polisi ve Trafik
Jandarmasına;
“kışın bazı kaygan yollarda kış lastiği yeterlidir,zincir istenmeyebilir ”
şeklinde yorum yapma sorumluluğu yüklemektedir.
SORU: HANGİ RESMİ VEYA ÖZEL ARAÇLAR ÖNCELİKLE KIŞ LASTİĞİ
TAKMALIDIR?
Kışın sıcaklığın 7 °C’ın altında geçtiği yerlerde Ambulans ,İtfaiye, Belediye
araçları, Polis ,Jandarma, Okul servisi, Taksi gibi görev araçlarına ve tabii
ki Şehiriçi- ve Şehirlerarası Yolcu Otobüslerine kar yağmadan , yollar buz
tutmadan , henüz kışın başında iken Kış Lastiği takılmalıdır.
SORU: KIŞ LASTİĞİ TAKILI ARAÇLARIN KAR ZİNCİRİ BULUNDURMALARI
GEREKLİ MİDİR ?
EVET ! ZORUNLUDUR !
Karayolu Trafik Kanunu ve ilgili Karayolu Trafik Yönetmeliği gereği
Karlı ve buzlu yollarda “bir takım Kar Zinciri bulundurulması” zorunludur.
Bu zorunluluk Yaz veya Kış Lastiği takmış tüm araçlar için geçerlidir.
SORU: KIŞ LASTİĞİ TAKILI BİR ARACA ZİNCİR TAKILIR MI?
TAKILIRSA HANGİ DURUMLARDA TAKILMALIDIR?
TAKILABİLİR!
1) Trafik yetkililerinin talebi durumunda,
2) Kış lastiğinin yetersiz kaldığı karlı veya buzlu yollarda özellikle
yokuş aşağı inişlerde aşağıdaki deneme yapıldığında sonuç
olumsuzsa;
- aracın hızı ve vitesi o şekilde seçilmelidir ki, gaz pedalı
bırakıldığında araç blokajsız yavaşlamalı, gaza basıldığında
patinajsız hızlanmalıdır.
3) Aracın hızının düşürülmesine karşın aşağıdaki durumlar devam
ediyorsa;
- Fren sırasında ABS’nin ,
- Gaza basıldığında ASR’nin ve
- Dönemeçlerde ESP’in kendiliğinden
çok sık devreye girmesi
sınır değerlere de çok sık ulaşıldığı anlamına gelir.
Tehlikeli durum oluşmadan araç üreticisinin tanımladığı tekerleklere kar
zinciri takılmalıdır.
SORU: ABS / ASR / ESP OLAN ARAÇLAR KIŞ LASTİĞİ TAKMALI MIDIR?
EVET !
ABS fren , ASR de çekiş güvenliğini arttıran teknik üstünlüklerdir,
ancak ABS/ASR fizik kurallarını ,yani tekerlekle yol arasındaki sürtünme
katsayısını, değiştiremez, kötü lastiklerle buzda fren mesafesini kısaltamaz.
ESP de hareket sırasında sürücünün istediği hareket çizgisinden çıkma
eğilimi gösteren aracı, sürücünün istemi dışında, frenleri tek tek kullanarak,
aracın tekrar sürücünün istediği hareket çizgisine girmesini sağlayan
kararlılığı artıran bir sistemdir. Yukarda sayılan tüm Elektronik Güvenlik ve
Çekiş Sistemlerinin başarısı ve doğru çalışabilmeleri için lastiklerin yola iyi
tutunmaları şarttır. Kışın bu araçlar da Kış Lastiği kullanmalıdır.
SORU: 4X4 ARAÇLARIN KIŞ LASTİĞİ TAKMASINA GEREK VAR MIDIR?
EVET!
Yaz lastikleriyle donatılmış dört tekerden çekişli (4x4) bir araç rahatlıkla
kalkış yapabilmekte ve kısa sürede yüksek hızlara çıkabilmektedir, fakat
fren sırasında durma mesafesi aşırı uzamaktadır yani ;
“gittiği gibi duramamaktadır”.
Bunun çok basit bir nedeni vardır :
Fren sırasında tüm araçlar dört tekerlekten fren yapmaktadır , yani araçlar
eşittir.
Yaz lastiği ile kar veya buz üzerinde araç kullanmak isteyen (özellikle 4x4)
araç sahiplerine (Kış Lastiği veya zincir takmak dışında) tavsiyemiz bundan
vazgeçmeleri , kendilerinin ve başkalarının can ve mal güvenliğini tehlikeye
sokmamalarıdır.
SORU: NEDEN DÖRT TEKERDEN ÇEKİŞLİ VE ELEKTRONİK GÜVENLİK
DONANIMLARINA SAHİP ARAÇLARIN İKİ TEKERDEN ÇEKİŞLİ
ARAÇLARA GÖRE DAHA ÇOK KIŞ LASTİĞİ İHTİYACI VARDIR?
Çünkü dört tekerden çekişli ve elektronik güvenlik donanımlarına sahip
araçlar, iki tekerden çekişli araçlara göre çok daha çabuk hızlanabilmekte ,
daha yüksek hızlara ve fiziksel sınırlara ulaşabilmekteler, ancak fren sırasında
tüm araçlar eşit durumda oldukları için “gittikleri gibi” duramamaktadırlar.
SORU: KIŞ LASTİĞİ TAKILI 4x4 ARAÇLARIN KAR ZİNCİRİ BULUNDURMALARI
GEREKLİ MİDİR ?
EVET ! ZORUNLUDUR !
Karayolu Trafik Kanunu ve ilgili Karayolu Trafik Yönetmeliği gereği
Karlı ve buzlu yollarda “bir takım Kar Zinciri bulundurulması” zorunludur.
Bu zorunluluk Yaz veya Kış Lastiği takmış , 4x4’ler dahil, tüm araçlar için
geçerlidir.
SORU: YAZ LASTİĞİ TAKILI 4X4 ABS/ASR VE ESP’Lİ BİR ARAÇ ,
KIŞ LASTİĞİ TAKILI ÖNDEN ÇEKİŞLİ VE ABS’Lİ BAŞKA BİR
ARAÇ KARLI BİR YOLDA KARŞILAŞTIRILDIĞINDA HANGİ ARAÇ
DAHA GÜVENLİDİR?
FREN AÇISINDAN KIŞ LASTİKLİ ÖNDEN ÇEKİŞLİ ARAÇ !
Kış Lastikleriyle donatılmış önden çekişli bir aracın Yaz lastikleriyle
donatılmış dört tekerden çekişli 4x4 bir araca göre daha güvenli
olduğunu herhalde pek azımız biliyordur.
Bunun çok basit bir nedeni vardır :
Fren sırasında bütün araçlar dört tekerden fren yaptıkları için eşittirler.
Yaz lastikleriyle donatılmış 4x4 bir araç “gittiği gibi duramamaktadır” yani
fren sırasında fren mesafesi aşırı uzamaktadır. Öte yandan dört tekeri de
Kış lastikleriyle donatılmış tek dingilden çekişli bir araç “gittiğinden daha
iyi” durabilmektedir.
SORU: TÜRKİYE’DE YAZ - KIŞ LASTİĞİ KARŞILAŞTIRMASI YAPILDI MI?
EVET ! Üç kez.
4 Mart 2005’de FRENTEKNİK Test Laboratuvarı ve OLTAŞ / CONTINENTAL
tarafından ABS test pisti üzerinde (k=0.2 kara yakın sürtünme katsayısı)
80 km/h hızda yapılan karşılaştırma testinde:
kış lastikleri ile 65 m
yaz lastikleri ile 80 m fren mesafesi ölçülmüştür.
25 Ocak 2006’da İETT , kışlastiği.com ve FRENTEKNİK Test Laboratuvarı
tarafından karlı zemin üzerinde İETT ’ye ait MAN belediye otobüsleriyle
50 km/h hızda yapılan karşılaştırma testinde:
kış lastikleriyle 43 m
yaz lastikleriyle 63 m fren mesafesi ölçülmüştür.
31 Mart 2006’da GOOD YEAR, kışlastiği.com , HED AKADEMİ ve
FRENTEKNİK Test Laboratuvarı işbirliği ile yapılan
OKUL SERVİSLERİ İÇİN KIŞ LASTİĞİ - YAZ LASTİĞİ KARŞILAŞTIRMASI
60 km/h hızda yapılan karşılaştırma testinde:
Yaz lastikleriyle ........................................ 67 m
Kış lastikleriyle ......................................... 38 m
Önde Yaz , arkada Kış Lastikleriyle ........ 52 m
fren mesafesi ölçülmüştür.
SORU: LASTİĞİN “YÜK SINIFI” NEDİR ?
Bir lastiğin taşıyabileceği yükü (kg) gösterir.
YÜK SINIFI (YS) TABLOSU LOAD INDEX (L I )
YS / kg YS / kg YS / kg YS / kg YS / kg YS / kg YS / kg
50 190
51 195
52 200
53 206
54 212
55 218
56 224
57 230
58 236
59 243
60 250
61 257
62 265
63 272
64 280
65 290
66 300
67 307
68 315
69 325
70 335
71 345
72 355
73 365
74 375
75 387
76 400
77 412
78 425
79 437
80 450
81 462
82 475
83 487
84 500
85 515
86 530
87 545
88 560
89 580
90 600
91 615
92 630
93 650
94 670
95 690
96 710
97 730
98 750
99 775
100 800
101 825
102 850
103 875
104 900
105 925
106 950
107 975
108 1000
109 1030
110 1060
111 1090
112 1120
113 1150
114 1180
115 1215
116 1250
117 1285
118 1320
119 1360
120 1400
Araç üreticisi çeşitli emniyet faktörlerini de gözönüne alarak ürettiği araca
takılacak lastiklerin “Yük Sınıfı” nı belirler. Bir araca sonradan Standart
Lastiğin “Yük Sınıfı” nın altında lastik takılamaz.
SORU: KIŞ LASTİKLERİNİN YOLA DAHA İYİ TUTUNMALARI İÇİN
HAVA BASINÇLARINI DÜŞÜRMEK DOĞRU MUDUR?
KESİNLİKLE YANLIŞ!
Kış ve Yaz lastiklerinin hava basınçları “kesinlikle” Lastik ve Araç üreticisinin
verdiği değerler olmalıdır. Öte yandan düşük basınç durumunda sanıldığı gibi
yola tutunma artmamakta, lastiğin yola tutunmayı artıran profilleri yetersiz
basınçtan dolayı işlevsiz kalmaktadır. Genel inanışın tersine hava basıncının
istenen değerden 0.1 - 0.2 bar daha yüksek basılmasının Kış Lastiğinin
tutunmasını artırdığı saptanmıştır.En son olarak, lastik basıncının
düşürülmesinin aracın dönemeç kararlılığını olumsuz etkilemenin yanında
“yuvarlanma direnci”ni ve dolayısıyla yakıt tüketimini de yükselttiği
unutulmamalıdır.
SORU: LASTİĞİN “HIZ SINIFI” NEDİR ?
Bir lastiğin kullanılabileceği en yüksek hızı (km/h) gösterir.
Hız sınıfı ( Speed Index – SI ) N P Q R S T U H V W Y ZR
İzin verilen hız (km/h) 140 150 160 170 180 190 200 210 240 270 300 >240
Almanya dışında Karayolları ve Otoyollar üzerinde izin verilen en yüksek hız
130km/h olmasına karşın , üretilen araçların üzerinde bu hızın çok üzerinde
hızlara izin verebilecek lastikler kullanılmaktadır. Araç üreticisi çeşitli emniyet
faktörlerini de gözönüne alarak ürettiği aracın üzerindeki lastiklerin “ Hız
Sınıfı” nı belirler.
Bir araca sonradan Standart Yaz Lastiğinin “Hız Sınıfı” nın altında ;
- Yaz Lastiği takılamaz,
- Kış Lastiği takılabilir , ancak bu durumda, kilometre göstergesine
yapıştırılacak bir çıkartma ile Sürücü uyarılmalıdır.
SORU: KIŞ LASTİĞİ TAKARKEN YAZ LASTİĞİNDEN FARKLI
(ÖLÇÜ, HIZ VE YÜK SINIFI ) BİR LASTİK TAKILABİLİR Mİ?
Araç üreticisinin önerdiği ve standart yaz lastiğinin özelliklerine sahip Kış
Lastiği takılmalıdır. Ancak üretici tarafından tavsiye verilmemişse ;
- Çapı aynı ancak genişliği daha az olan kış lastikleri kullanılabilir.
- Yük Sınıfı kesinlikle aynı olmalıdır.
- Hız sınırı daha düşük bir Kış Lastiği kullanılacaksa , Kış Lastiğinin bu
düşük hız sınırından dolayı ,sürücü kilometre göstergesine yapıştırılacak bir
çıkartma ile uyarılmalıdır.
SORU: KIŞ LASTİKLERİ NASIL SAKLANMALIDIR ?
Kış lastikleri 15 - 20 ºC sıcaklıkta karanlık , kuru ve serin bir yerde,
radyatör gibi ısı kaynaklarından en az 1m uzaklıkta ve naylon gibi bir
torbaya sarılarak depolanmalıdır.
Jantlı ve jantsız olarak depolandığında şunlara dikkat edilmelidir:
- JANTLI : Üst üste ve yatık şekilde depolanmalıdır .
- JANTSIZ : Dikine ve yanyana depolanmalı , deforme olmamaları
için lastikler peryodik olarak döndürülmelidir.
SORU: KIŞ LASTİKLERİNİN SAKLANMA ÖMRÜ NE KADARDIR ?
Beş yıldır. Bu süreyi geçen kış lastikleri işlevsel açıdan zayıflamaktadır.
SORU: KIŞ LASTİĞİ SEÇİMİNDE NELERE DİKKAT ETMELİDİR ?
2) Araç üreticisinin önerdiği ;
- Kış lastiği markası ve Tipi
- Ölçü , Yük sınıfı ve Hız Sınıfı takılmalıdır.
Bu bilgiler Kullanıcı El Kitabı veya araç üzerinde bulunmaktadır.
Aracın Yetkili Servisleri de bu konuda bilgi verebilir.
3) Araç üreticisi tarafından Kış lastiği markası ve Tipi önerisi verilmemişse,
seçilecek Kış Lastiğinin aracın üzerindeki
Standart Yaz Lastiği ile aşağıdaki özellikleri aynı olmalıdır ;
- Ölçü : Genişlik (mm) / Profil (%) X Jant çapı ( inç)
- Yük sınıfı : Load Index
- Hız sınıfı : Speed Index
3) Aşağıdaki durumlarda Standart Yaz Lastiği ile farklı özelliklere
onay verilebilir:
- Çapı aynı ancak genişliği daha az olan Kış Lastiği kullanılabilir.
- Yük Sınıfı kesinlikle aynı olmalıdır.
- Hız Sınıfı daha düşük bir Kış Lastiği kullanılacaksa sürücü,
Kış Lastiğinin bu düşük Hız Sınıfından dolayı , kilometre
göstergesine yapıştırılacak bir çıkartma ile uyarılmalıdır.
4) Seçilen Kış Lastiğinin mutlaka;
- Üzerinde “Kış Lastiği” işaretinin olması,
- Üretim Yılı ve Ayının kontrol edilmesi ,
- Garanti şartlarının öğrenilmesi,
- Aracın tüm tekerleklerine takılması gerekir. ( 4 x 4 x 4 kuralı)
5) Kış Lastiklerinin çeşitli otomobil dergileri veya kuruluşlar tarafından
yapılmış testlerdeki sonuçları , fiyatlarının yanında, aşağıdaki önem
sırasına göre gözönüne alınmalıdır:
- Kuru yolda fren
- Islak yolda fren
- Karda Fren
- Karda Çekiş
Kış Lastikleri kışın, kardan çok kuru ve ıslak zeminlerde
kullanılmaktadır . Sadece kar üzerinde iyi sonuç veren , kuru yolda
kötü sonuçlar veren “Kar Lastiği” iyi bir Kış Lastiği olamaz.
En iyi Kış Lastiği ;
- Karda Fren ve Çekiş yönünden yeterli ,
- Kışın Kuru ve ıslak zeminde yazın Yaz Lastiğine en yakın
sonuç veren lastiktir.
tablolar tam olara oturmadı sanırım bunu çözemedim ama belki birilerini işine yarar diyerek paylaşmak istedim