kıvılcım
04.Haziran.2008, 15:03
Karbüratör Ayarları
KARBÜRATÖR PROBLEMLERİ
http://i179.photobucket.com/albums/w301/alpaslan_2007/karb1.jpg
Burada dikkat edilecek birkaç nokta var:
1. Genellikle sele ve benzin tankı sökülmeden karbüratör aparatına ulaşamamaktayız.
2. Kullandığınız aletler kaliteli olsun. Somun başlarını bozmayın ve vida yuvalarını yalama yapmayınız. Şayet sıkı ise önce alanı gevşetici sıvılarla temizleyin, birkaç tıklatma yapın ve tekrar deneyin.
3. Üst kapağı çıkarırken parmağınızla kapağa bastırın ki altındaki yayın tazyikiyle birden yüzünüze fırlamasın.
4. Ayar vidasının yuvasında ileri geri hareketinin düzgün olup olmadığına kontrol ediniz. Bazı sistemlerde bu vida geriye doğru oynamaz. Hareketi tek yönlüdür.
5. Takarken yayın ve vidanın yuvalarına tam oturarak eğri basmamasına dikkat ederek vidaları gereğinden fazla sıkmayınız.
6. İşin düzgün yapılıp yapılmadığı monteden sonra çalıştırılan motorun kesintisiz, hıçkırıksız çalışmasından anlaşılacaktır.
Motor bayılmaları, sağırlıklar az benzin fazla hava karışımı demektir.
Bu durumda sürüş e devam edilirse motoru berbat edebilirsiniz. Pistonda delikler oluşabilir, valflar yanabilir, piston kol yatak yada bilyeleri kullanılmaz duruma gelebilir.
Peki motorun ateşlemesindeki bu problemi önceden hangi semptomlarla anlayabiliriz?
Gazlama sağır ve motor bayılıyorsa.
Gaz verince tepki yok kapatırken motor gaz yiyorsa.
Çok büyük bir jet uç takılı ise de motor gaz açınca reaksiyon vermeyecek kapatırken reaksiyona girecektir.
Motor sıcak havada daha iyi soğuk havada kötü çalışıyorsa.
Hava filtresi çıkarılınca motorun çalışması kötülüyorsa.
Motor patlama sesleri çıkarıyorsa.(Detonasyon yani buji çakmadan patlama oluyorsa da bu sesler oluşur).
Benzin karışımı çok fazla ise.
Motor soğukta daha iyi çalışıyorsa.
Hava filtresi çıkarılınca motor daha iyi çalışıyorsa.
Fazla benzin tüketimi oluyorsa.
Gazlamanın olabilmesi için gaz kolunun devamlı açık tutulması gerekiyorsa.
Egzozdan siyah duman geliyorsa ve egzoz çıkışında kurum oluşuyorsa.(Benzinin yanmadan atıldığının göstergesidir).
Rölantide motor sert yada tekleyerek çalışıyorsa.
Sekiz-vuruş tabir edilen motorun yüklenip patlama devrelerini atlaması olayı vuku buluyorsa.
Gazlama düz(ivmesiz) ve düzensiz(akıcı değil) ise.
PİLOT JETLER VE ANA JET BESLEME APARATLARI
Not: Jet uçların takılması ile karbüratör arızalarının arıza semptomlarının tespiti zorlaşmıştır. Basitçe hava filtresinin girişini tıkadığınızda karburasyon iyileşiyorsa hava karışımı fazla zayıflıyorsa benzin karışımı fazla demektir. Eğer fazla benzin karışımı olduğundan şüpheleniyorsanız hava kapağının tepesini açın yada hava temizleme parçasının, bu durumda motorun gidişinde düzelme oluyorsa benzin hava karışımı dengesi hava aleyhine bozulmuş demektir.
Şayet motorunuzda benzin giriş musluğu varsa bunu kapatın. Bu durumda motorun çalışması bayılıp durma oluyorsa hava karışımı fazla eğer çalışma da önce düzelme sonra durma oluyorsa benzin karışımı fazla demektir. Manuel jikle açık kalırsa da motorda boğulma tabir edilen fazla benzin karışımın sebep olduğu arıza durumları olabilir.
Açıklama: Jet beslemesi takılı karbüratörlerde gaz kolunun pozisyonu jet besleme durumu hakkında ip ucu verir. Burada devire bakılmaz. Karbürasyon problemlerinin doğru tespiti için gazın pozisyonunu bilmenizin önemi büyüktür. Bu pozisyon bir şeylerin ters gidiyor olma durumunda size hangi karbürasyon devresini kullanılmakta olduğunu bilgisini verir. Gaz kolunun açıklık konumu ¼, ½ vs olabilir.
Resimde motorun gaz kolu bırakılmış, tam kapalıyken kırmızı bir raptiye ile işaretlenerek takiben kağıt üzerindeki açılım dereceleri doğrultusunda gaz açıldığında problemin hangi açılma derecesinde olduğunun tespiti yapılabilir. Hangi yakıt devresinin etkilendiğini bir kere tespit ettiğiniz de işler sizin için yada teknisyen için daha kolaylaşacaktır.
Şimdi motoru çalıştırın ve 0 dan ¼ konumuna gazı açın:
Önce motorun çalışma ısısına gelmesini bekleyin sonra gaz verin. Eğer düzgün gaz yeme olmuyorsa yakıt karışım vidaları ayarlı değildir veya jet pilotu karbüratöre küçük veya büyük geliyordur. Rölanti ayar vidasını motor hızını biraz artıracak oranda çeviriniz. Servis kitapçığınızda tavsiye edilen devir sayısının % 10-20 kadar üzerine. Sonra yakıt ayar somununu ¼ ile ½ arasında sola yada sağa doğru çeviriniz. Motor çalışma hızının en iyi olduğu noktayı seçiniz. Sonra rölanti ayar vidasını tekrar normal konumuna alınız.
Takiben motorla sürüş testine çıkınız. Sakin bir yan yolu tercih etmenizi öneririz. Gaz kolu ile fazla oynamadan ¼ pozisyonda tutularak düzenli bir gazlanmanın elde edilmesi gerekir. Sürüşte kesiklikler oluyorsa jet pilotu ufak geliyor demektir. Karbüratörde gaz açıldığında patlamalar oluyorsa yine jet uç büyük demektir. Gaz ani kapatılınca patlama ve egzozdan alev atma oluyorsa yine takılan jet uç büyük denektir. Jet uç devresi yakıtı fazla veriyorsa motorun gazı kapatıldığında(gaz kelebeği-kolu kapatıldığında) ara gazı verilmeden rölanti ayarına dönmemesi de gerçekleşmeyecektir. Ayrıca benzin kokusu gelir egzozdan ve bazen egzoza yaklaşılınca gözler çıkan ham(yanmamı) benzin kokusundan rahatsız dahi olabilir.
Gaz kelebeğini ¼ den 3/8 konumuna açın:
Bilhassa cruiser motorlarda bir cadde motorunu gazlarken bu aralık fazla bir rol oynamaz ama gazın ayarlanmasında ki etkisi önemlidir. Gaz ayarının değişimi ise düşük hız yakıt beslemesin devresinden den yüksek hız yakıt besleme devresine geçerken gerekli olan bir işlemdir. Bu süreç esnasında ayarı ciddi bir tarzda kaçar.
Gaz kolunu ¼ den 3/4 konumuna alın:
Bu aşamada püskürtme jetin püskürtme iğneleri ile gerçekleşir. Bir zamanlar tüm karbüratörler ayarlanabilir jet iğneleri ile gelirdi. Şimdi iğneler standartlaşmıştır. Jet paketleri genellikle değişik boyda iğneler ve şim(İngilizce=shim) denilen çeşitli pul contalarla birlikte gelmektedir. Bu şekilde iğnelerin yükseltilmesi yada alçaltılması işlemleri yapılmaktadır.
İğnelerin performansını değerlendirmek için motoru ikinci yada üçüncü viteste çalıştırınız. Gazı ¼ den ½ durumuna açınız. Motor düzgün çalışma yapmalıdır. Patlama çatlama olmamalıdır. Eğer böyleyse siz orta seviye ayarı doğru yaptınız demektir. Değilse iğne ayarını yeniden durumun gerektirdiği şekilde ayarlamalısınız. Kutudaki diğer iğne ve şimleri deneyiniz. Yine de olmuyorsa yeni bir jet takımı siparişinin zamanı gelmiştir.
Üst konum ayarı; ¾ den 4/4 çıkarın:
Öncelikle bu ayarlar yol kenarında yapılacak işler değildir. Hatta bir dinamometre üzerinde yapılması ideal olanıdır. İnsanları rahatsız etmeden ve çevre kirliliğine sebep olmadan çalışmaya çok dikkat edilmelidir.
Bu aşamada yakıt akışı ana jet ile kontrol edilirken bir kısım akış pilot jette devam eder. Burada ana jet ölçüsünü bulmak tıkaçlarla olur.
Yeni bujiler takın ve motoru en üst viteste 10 saniye tam gazla çalıştırın. Gazı kemeden debriyajı çekin ve devre kesiciyi(acil stop düğmesi) kullanarak motoru stop ettirin. Debriyaj çekili motorun kendi kendine gezinmesine izin verin. Motoru yan desteğe alarak tıkacı çıkarın. Tıkacın yalıtımının rengi ten yada grimsi beyaz olmalıdır. Beyazımsı ise az benzin besleme, ten ise fazla yakıt beslemesi demektir. Şimdi buna göre de ana jetin ölçüsünü seçiniz.
KARBÜRATÖR PROBLEMLERİ
http://i179.photobucket.com/albums/w301/alpaslan_2007/karb1.jpg
Burada dikkat edilecek birkaç nokta var:
1. Genellikle sele ve benzin tankı sökülmeden karbüratör aparatına ulaşamamaktayız.
2. Kullandığınız aletler kaliteli olsun. Somun başlarını bozmayın ve vida yuvalarını yalama yapmayınız. Şayet sıkı ise önce alanı gevşetici sıvılarla temizleyin, birkaç tıklatma yapın ve tekrar deneyin.
3. Üst kapağı çıkarırken parmağınızla kapağa bastırın ki altındaki yayın tazyikiyle birden yüzünüze fırlamasın.
4. Ayar vidasının yuvasında ileri geri hareketinin düzgün olup olmadığına kontrol ediniz. Bazı sistemlerde bu vida geriye doğru oynamaz. Hareketi tek yönlüdür.
5. Takarken yayın ve vidanın yuvalarına tam oturarak eğri basmamasına dikkat ederek vidaları gereğinden fazla sıkmayınız.
6. İşin düzgün yapılıp yapılmadığı monteden sonra çalıştırılan motorun kesintisiz, hıçkırıksız çalışmasından anlaşılacaktır.
Motor bayılmaları, sağırlıklar az benzin fazla hava karışımı demektir.
Bu durumda sürüş e devam edilirse motoru berbat edebilirsiniz. Pistonda delikler oluşabilir, valflar yanabilir, piston kol yatak yada bilyeleri kullanılmaz duruma gelebilir.
Peki motorun ateşlemesindeki bu problemi önceden hangi semptomlarla anlayabiliriz?
Gazlama sağır ve motor bayılıyorsa.
Gaz verince tepki yok kapatırken motor gaz yiyorsa.
Çok büyük bir jet uç takılı ise de motor gaz açınca reaksiyon vermeyecek kapatırken reaksiyona girecektir.
Motor sıcak havada daha iyi soğuk havada kötü çalışıyorsa.
Hava filtresi çıkarılınca motorun çalışması kötülüyorsa.
Motor patlama sesleri çıkarıyorsa.(Detonasyon yani buji çakmadan patlama oluyorsa da bu sesler oluşur).
Benzin karışımı çok fazla ise.
Motor soğukta daha iyi çalışıyorsa.
Hava filtresi çıkarılınca motor daha iyi çalışıyorsa.
Fazla benzin tüketimi oluyorsa.
Gazlamanın olabilmesi için gaz kolunun devamlı açık tutulması gerekiyorsa.
Egzozdan siyah duman geliyorsa ve egzoz çıkışında kurum oluşuyorsa.(Benzinin yanmadan atıldığının göstergesidir).
Rölantide motor sert yada tekleyerek çalışıyorsa.
Sekiz-vuruş tabir edilen motorun yüklenip patlama devrelerini atlaması olayı vuku buluyorsa.
Gazlama düz(ivmesiz) ve düzensiz(akıcı değil) ise.
PİLOT JETLER VE ANA JET BESLEME APARATLARI
Not: Jet uçların takılması ile karbüratör arızalarının arıza semptomlarının tespiti zorlaşmıştır. Basitçe hava filtresinin girişini tıkadığınızda karburasyon iyileşiyorsa hava karışımı fazla zayıflıyorsa benzin karışımı fazla demektir. Eğer fazla benzin karışımı olduğundan şüpheleniyorsanız hava kapağının tepesini açın yada hava temizleme parçasının, bu durumda motorun gidişinde düzelme oluyorsa benzin hava karışımı dengesi hava aleyhine bozulmuş demektir.
Şayet motorunuzda benzin giriş musluğu varsa bunu kapatın. Bu durumda motorun çalışması bayılıp durma oluyorsa hava karışımı fazla eğer çalışma da önce düzelme sonra durma oluyorsa benzin karışımı fazla demektir. Manuel jikle açık kalırsa da motorda boğulma tabir edilen fazla benzin karışımın sebep olduğu arıza durumları olabilir.
Açıklama: Jet beslemesi takılı karbüratörlerde gaz kolunun pozisyonu jet besleme durumu hakkında ip ucu verir. Burada devire bakılmaz. Karbürasyon problemlerinin doğru tespiti için gazın pozisyonunu bilmenizin önemi büyüktür. Bu pozisyon bir şeylerin ters gidiyor olma durumunda size hangi karbürasyon devresini kullanılmakta olduğunu bilgisini verir. Gaz kolunun açıklık konumu ¼, ½ vs olabilir.
Resimde motorun gaz kolu bırakılmış, tam kapalıyken kırmızı bir raptiye ile işaretlenerek takiben kağıt üzerindeki açılım dereceleri doğrultusunda gaz açıldığında problemin hangi açılma derecesinde olduğunun tespiti yapılabilir. Hangi yakıt devresinin etkilendiğini bir kere tespit ettiğiniz de işler sizin için yada teknisyen için daha kolaylaşacaktır.
Şimdi motoru çalıştırın ve 0 dan ¼ konumuna gazı açın:
Önce motorun çalışma ısısına gelmesini bekleyin sonra gaz verin. Eğer düzgün gaz yeme olmuyorsa yakıt karışım vidaları ayarlı değildir veya jet pilotu karbüratöre küçük veya büyük geliyordur. Rölanti ayar vidasını motor hızını biraz artıracak oranda çeviriniz. Servis kitapçığınızda tavsiye edilen devir sayısının % 10-20 kadar üzerine. Sonra yakıt ayar somununu ¼ ile ½ arasında sola yada sağa doğru çeviriniz. Motor çalışma hızının en iyi olduğu noktayı seçiniz. Sonra rölanti ayar vidasını tekrar normal konumuna alınız.
Takiben motorla sürüş testine çıkınız. Sakin bir yan yolu tercih etmenizi öneririz. Gaz kolu ile fazla oynamadan ¼ pozisyonda tutularak düzenli bir gazlanmanın elde edilmesi gerekir. Sürüşte kesiklikler oluyorsa jet pilotu ufak geliyor demektir. Karbüratörde gaz açıldığında patlamalar oluyorsa yine jet uç büyük demektir. Gaz ani kapatılınca patlama ve egzozdan alev atma oluyorsa yine takılan jet uç büyük denektir. Jet uç devresi yakıtı fazla veriyorsa motorun gazı kapatıldığında(gaz kelebeği-kolu kapatıldığında) ara gazı verilmeden rölanti ayarına dönmemesi de gerçekleşmeyecektir. Ayrıca benzin kokusu gelir egzozdan ve bazen egzoza yaklaşılınca gözler çıkan ham(yanmamı) benzin kokusundan rahatsız dahi olabilir.
Gaz kelebeğini ¼ den 3/8 konumuna açın:
Bilhassa cruiser motorlarda bir cadde motorunu gazlarken bu aralık fazla bir rol oynamaz ama gazın ayarlanmasında ki etkisi önemlidir. Gaz ayarının değişimi ise düşük hız yakıt beslemesin devresinden den yüksek hız yakıt besleme devresine geçerken gerekli olan bir işlemdir. Bu süreç esnasında ayarı ciddi bir tarzda kaçar.
Gaz kolunu ¼ den 3/4 konumuna alın:
Bu aşamada püskürtme jetin püskürtme iğneleri ile gerçekleşir. Bir zamanlar tüm karbüratörler ayarlanabilir jet iğneleri ile gelirdi. Şimdi iğneler standartlaşmıştır. Jet paketleri genellikle değişik boyda iğneler ve şim(İngilizce=shim) denilen çeşitli pul contalarla birlikte gelmektedir. Bu şekilde iğnelerin yükseltilmesi yada alçaltılması işlemleri yapılmaktadır.
İğnelerin performansını değerlendirmek için motoru ikinci yada üçüncü viteste çalıştırınız. Gazı ¼ den ½ durumuna açınız. Motor düzgün çalışma yapmalıdır. Patlama çatlama olmamalıdır. Eğer böyleyse siz orta seviye ayarı doğru yaptınız demektir. Değilse iğne ayarını yeniden durumun gerektirdiği şekilde ayarlamalısınız. Kutudaki diğer iğne ve şimleri deneyiniz. Yine de olmuyorsa yeni bir jet takımı siparişinin zamanı gelmiştir.
Üst konum ayarı; ¾ den 4/4 çıkarın:
Öncelikle bu ayarlar yol kenarında yapılacak işler değildir. Hatta bir dinamometre üzerinde yapılması ideal olanıdır. İnsanları rahatsız etmeden ve çevre kirliliğine sebep olmadan çalışmaya çok dikkat edilmelidir.
Bu aşamada yakıt akışı ana jet ile kontrol edilirken bir kısım akış pilot jette devam eder. Burada ana jet ölçüsünü bulmak tıkaçlarla olur.
Yeni bujiler takın ve motoru en üst viteste 10 saniye tam gazla çalıştırın. Gazı kemeden debriyajı çekin ve devre kesiciyi(acil stop düğmesi) kullanarak motoru stop ettirin. Debriyaj çekili motorun kendi kendine gezinmesine izin verin. Motoru yan desteğe alarak tıkacı çıkarın. Tıkacın yalıtımının rengi ten yada grimsi beyaz olmalıdır. Beyazımsı ise az benzin besleme, ten ise fazla yakıt beslemesi demektir. Şimdi buna göre de ana jetin ölçüsünü seçiniz.