ozguralic Nickli Üyeden Alıntı
Pamuk Prenses ve “Kafayı Bulmuş” Yedi Cüceler
Levent Tokuçoğlu*, Nermin Wood**
Madde bağımlılığı her geçen gün yaygınlaşmaktadır. Risk altındaki grup ise giderek gençlerden çocuklara dek uzanmakta ve bu olgu sadece o maddeyi kullanan bireyi değil; yakın çevresinden başlayarak tüm toplumu ilgilendiren/etkileyen bir sorun haline gelmektedir. Bu sorunla başa çıkmanın önemli yollarından biri, topluma bu maddeleri tanıtmak ve olası etkilerini anlatmaktır. Ancak, kuru, bilimsel terimlerle dolu anlatım tarzlarının özellikle risk altındaki kitleye pek ulaşmadığını gözlemlemekteyiz. Bir olgunun anlatılmasında ve anlaşılmasında analojinin (benzeterek anlatmanın) ve ölçülü bir mizahın işe yaradığını düşünüyoruz. Okuyacağınız analoji American Correctional Health Services Agency (ACHSA) tarafından madde bağımlılığı eğitiminde kullanılmaktadır. Biz bu anlatımı epeyce bir geliştirerek ve kendi dilimize, kültürümüze uyarlayarak ifade etmeye çalıştık. Gençlere ve çocuklara madde bağımlılığına karşı verilecek eğitimde yararlı olacağı düşüncesiyle sizlere sunuyoruz.
Bir varmış, bir yokmuş, masaldaki Pamuk Prenses ormanda yedi cücelerle yaşar dururmuş. Gel zaman git zaman, onların tuhaf davranışlarından kuşkulanan Pamuk Prenses bir akşam cücelere, “yarın iş dönüşü hepiniz uyuşturucu madde testinden geçeceksiniz” deyivermiş. Cüceyseler budala da değiller a, uyanıklık edip ertesi gün gitmemişler işe; ama nafile; yakayı vermişler ele.
Şimdi tek tek cüceleri betimleyeceğiz. İlaçlar hakkındaki bilgilerinize dayanarak, cücelerin idrarında hangi ilacın çıkacağını ve kimin hangi madde ile haşır neşir olduğunu bulmaya çalışın bakalım.
Öfkeli: Aşırı bir uyanıklık hali sergiler ve hafiften paranoiddir. Öfkelidir, gözbebekleri daralmıştır. Durmadan kollarını kaşır ve hızlı hızlı konuşur. Uzun kollu elbiseler giyer ve kendi kendine mırıldanır durur. Öfkesinin dozu çok artınca Pamuk Prenses yanına bile yanaşamaz. Bilin bakalım, öfkeli ne kullanmaktadır?
Aksırık: Kızarmış cildi ve burun deliklerinin içinde ve çevresindeki beyaz pudramsı izler onu belli eder.Gözbebekleri daraldığından, gözlerini belertircesine açar. Sürekli hapşırır, burnunu çeker. İştahı ve cinsel arzuları azalmıştır. Aksırık’ ın kullandığı madde nedir?
Uykucu: Gözkapakları hep düşük, gözbebekleri de büzüktür. Ne zaman Pamuk Prenses onunla konuşmaya kalksa, görür ki, o hep uykuda. Gözleri sulanıncaya, burnu akıncaya, tüyleri diken diken oluncaya dek hep yatar pozisyonda. Biraz uyanır gibi olursa da, sonra yine devam uykuya. Ne kullanmaktadır uykucu?
Neşeli: Gözleri tahriş olmuş ve kan çanağına dönmüştür. Dişleri paslı sarı, yüzünde budalaca bir tebessüm vardır. Sakardır; kırar, döküp saçar. Konuşmaya kalkınca ağzının kenarında biriken tükürükleri saçar durur. Çok fazla televizyon seyreder ve reklamlara kıkır kıkır güler. Epey bir göz damlası kullanır. Neşeli hangi maddeyi sever?
Somurtkan: Somurtkandır ve incelmiş kollarında madde kullanımına ait izler mevcuttur. Uzun kollu tişörtünü sıyırdığınızda enjeksiyonlardan ötürü enfekte olmuş abseler görünür. Yüzünde ve kollarında kabuk bağlamış yaralar vardır. Öfkelidir. Pek temiz değildir; bilakis, pis kokar. Sırtını, kollarını biteviye kaşır. Kullandığı iki maddeyi “harmanladığından” gözbebekleri kocaman görünür. Nedir kullandığı madde?
Bilgin: Çiçek çocuğu bilgin, ODTÜ’nde biyokimya doktorası yapmış olup, 1960’ lı yılları hep özlemle anar. Gözbebekleri genişlemiştir; bakışları dumanlı olup, ışığa karşı verdiği yanıt yavaşlamıştır. Yaşamın anlamına dair konuşur durur; sözleri bulanıktır. Pamuk Prenses ona el salladığında hareketi gözleri ile izler; izini de süremez. Bilge ne kullanmaktadır?
Utangaç: Kanlanmış gözleri ve kızarmış bir burnu vardır. Ayakta zor durur; sallana sallana güç bela yürür; bu halde araba kullanabileceğini düşünür. Nefesi ne kullandığını açığa vurur. “Beeenjj....uttangajj..biiir adamııımjjj” derken dili damağına dolanır. Konuşurken, neredeyse yüzünüze abanır ve bu arada dengesini yitirir. Utangaç’ ı toplumsal ortamlarda rahatlatan ve pek sık kullanılan bu madde nedir?
Bu arada, bizim yedi cücelerin pek bir sıkı fıkı olduğu ve yedikleri içtikleri ayrı gitmeyen bir cüce daha var. Pamuk Prenses tanımıyor onu henüz ve masallarda da adı geçmiyor. Hakkını yememek için adını analım istedik. Yediyi sekize çıkarıp masalı bozmak pahasına adından bahsedeceğiz.
Öksürük:Kendisi görünmeden sesi gelir uzaklardan. Köh köh köh. Hele sabahları tam adının hakkını verir. Daha iki lokma yemeden hemen o maddeyi aranır. Yanında bir çay ya da neskafe de oldu mu, değmeyin keyfine. Dişleri kahve rengini almış, dili hep paslıdır. Aman o maddeyi alamam diye uzun yolculuklardan ve bitmek bilmeyen toplantılardan kaçınır. Olur da gece yarısı bulamam diye hep yedeklidir. Bildiniz galiba öksürüklü ne kullanmaktadır.
Ve............Yanıtlar!
Nihayet laboratuar sonuçları geldi. Ayrıca cücelerle de görüştük ve kimin ne kullandığını biz belirledik. Bakın bakalım sonuçlar sizin tahminlerinizle ne derecede örtüşmekte...
Öfkeli: Üç yıldır damardan “crack” (methamphetamine) kullanmakta. Ormanda bir laboratuarı var ve kendi “crack” ini üretiyor, ayrıca çingenelere satıyor. Madde onun beynini “bitirmiş” ve paranoid sanrıları açığa çıkarmıştır.
Aksırık: Altı aydır kokain çekiyor. Etkisi giderek azalmakta olduğundan dozunu da giderek arttırmakta. Bırakmak istiyor, ancak yapamayacağını düşünüyor. Geçenlerde, kokain parası bulabilmek için satmaya da başlamış.
Uykucu: Bir yıldır günde üç dört kez damardan eroin alıyor. Denetimlerde yakalanmamak için kasık ve bacak damarlarını kullanıyor. Ama o bölgelerdeki damarlar sertleştiğinden, iğneyi görünmeyecek yerlere vurmak, kullanılmamış damar bulmak giderek zorlaşıyor. Enjektörleri başka arkadaşlarıyla birlikte kullandığından, AIDS olmaktan korktuğunu belirtiyor.
Neşeli: Esrar içmekten hoşlanıyor. Zamanı unutup hep geç kalıyor. Hemen hemen her akşam yemeğinde sütünü üstüne döküyor ve bu da Pamuk Prenses’ i kızdırıyor. Dinmek bilmez öksürükleri yılda beş altı kez bronşite çeviriyor.
Somurtkan:Kokain ve eroini karıştırıp aynı enjektör içinde kendisine vuruyor. Bunu günde on kez yapıyor; temizliği ve beslenmesini nasıl ihmal ettiğinin farkında bile değil. AIDS ve kalp hastası olması kuvvetle muhtemel.
Bilgin: LSD kullanıyor ve ayrıca bunu pazarlıyor. Kendini “albenili prens” olarak görüyor ve herkese karşı kendini böyle tanıtıp, hiç denetlenmeden maddenin pazarlamasını alenen yapıyor.
Utangaç: Çok yaygın olarak kullanılan alkolün bağımlısı. Her gün en az bir küçük rakı içip, üstüne de üç beş bira ile cila çekiyor. İçerken, içsel engelleri ortadan kalkmaya başlıyor ve kendini daha az utangaç hissediyor. Son sekiz yıldır içiyor olması nedeniyle karaciğeri iflas etmiş ve midesindeki ülser kanayıp durmakta.
Öksürük: On yıldan uzun bir süredir günde iki paket sigara içmekte. Uzun yolda ve merdiven çıkarken tıkanmakta, her yıl özellikle kış aylarında solunum yolu enfeksiyonlarına yakalanmaktadır. Akciğer kanseri olmasından endişe duymaktadır.
Masal devam ediyor ve korkarız devam edecek bu minvalde; “insanlar yaşadıkça...”
* İzmir Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Psikiyatri Kliniği.
** East End Academy, Virginia, US.
